GIỚI THIỆU VỀ BỆNH RỐI LOẠN VẬN ĐỘNG
- Rối loạn vận động là gì?
Rối loạn vận động (Movement Disorders) là nhóm bệnh lý thần kinh ảnh hưởng đến khả năng điều khiển và phối hợp vận động của cơ thể. Người bệnh có thể cử động quá quá mức, không kiểm soát (như run, múa giật…), hoặc quá chậm (như chậm chạp, đơ cứng).
- Các bệnh rối loạn vận động thường gặp
- Bệnh Parkinson: Run tay, chậm chạp, cơ cứng, dáng đi bước nhỏ, mất biểu cảm nét mặt.
- Run vô căn (Essential tremor): Run khi hoạt động tay, ví dụ viết chữ, cầm chén, rót nước.
- Múa giật (Chorea), múa vờn (Athetosis): Cử động bất thường, không tự chủ ở tay, chân hoặc mặt.
- Loạn trương lực (Dystonia): Co cứng cơ bất thường gây vẹo cổ, xoắn tay chân, co rút khu trú hoặc toàn thân.
- Loạn trương lực khi viết (Writer's cramp): Co cứng tay khi viết hoặc thực hiện các động tác lặp lại.
- Rối loạn vận động chức năng: Cử động bất thường nhưng không do tổn thương thực thể.
- Tíc: là những cử động hoặc âm thanh đột ngột, lặp lại, không tự chủ, thường xảy ra một cách bất ngờ và thoáng qua, những có thể kéo dài.
- Giật cơ
- Triệu chứng thường gặp
- Run tay chân khi nghỉ ngơi hoặc khi hoạt động
- Đơ cứng khớp, khó cử động, đi lại chậm chạp
- Tay chân bị xoắn vặn bất thường
- Gặp khó khăn trong sinh hoạt như cài nút áo, viết, ăn uống
- Gương mặt đơ, nói nhỏ, khó nuốt
- Mệt mỏi, mất ngủ, trầm cảm kèm theo
- Nguyên nhân
- Do thoái hóa thần kinh (ví dụ: Parkinson, Huntington)
- Do di truyền
- Sau đột quỵ, chấn thương não
- Tác dụng phụ của thuốc
- Không rõ nguyên nhân (idiopathic)
- Chẩn đoán – điều trị
✅ Chẩn đoán:
- Khám chuyên khoa thần kinh
- Đo điện cơ, điện não, hình ảnh học (MRI/CT não)
- Đánh giá vận động qua các bài kiểm tra chuyên biệt
✅ Điều trị:
- Thuốc điều chỉnh dẫn truyền thần kinh (dopamin, anticholinergic…)
- Tiêm Botulinum toxin
- Vật lý trị liệu, phục hồi chức năng thần kinh
- Điều trị không xâm lấn: TMS / tDCS (kích thích từ xuyên sọ / dòng điện một chiều)
- Phẫu thuật kích thích não sâu (DBS) trong một số trường hợp nặng
- Hỗ trợ lâu dài
- Theo dõi bệnh định kỳ
- Tập luyện phục hồi chức năng hàng ngày
- Tư vấn tâm lý, dinh dưỡng
- Hỗ trợ từ gia đình – cộng đồng