QUÊN, GIẢM TRÍ NHỚ, SUY GIẢM NHẬN THỨC VÀ SA SÚT TRÍ TUỆ

5 2025-05-04 13:39:41
Contents []

THÔNG TIN CHO BỆNH NHÂN

QUÊN, GIẢM TRÍ NHỚ, SUY GIẢM NHẬN THỨC VÀ SA SÚT TRÍ TUỆ

  1. Quên, giảm trí nhớ có phải là sa sút trí tuệ?

KHÔNG PHẢI TẤT CẢ QUÊN ĐỀU LÀ SA SÚT TRÍ TUỆ.

Quên nhẹ có thể là bình thường theo tuổi, nhưng cũng có thể là dấu hiệu sớm của suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) hay sa sút trí tuệ (dementia) – cần được tầm soát sớm.

  1. Các mức độ rối loạn trí nhớ

Mức độ

Biểu hiện

Có thể phục hồi?

Quên lành tính do tuổi

Nhớ chậm hơn, nhưng không ảnh hưởng cuộc sống

Có

Suy giảm nhận thức nhẹ (MCI)

Quên tên, mất tập trung, khó nhớ việc mới

Có thể

Sa sút trí tuệ nhẹ

Quên việc hằng ngày, nhầm lẫn nhẹ

Giảm tiến triển nếu can thiệp sớm

Sa sút trí tuệ nặng

Không nhận người thân, phụ thuộc hoàn toàn

Không, nhưng có thể làm chậm tiến triển
  1. Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám
  • Quên tên người quen, đồ vật, lịch hẹn thường xuyên
  • Hỏi lặp đi lặp lại một câu hỏi trong ngày
  • Lạc đường, nhầm nơi quen thuộc
  • Khó khăn khi tính toán, chi tiêu, sắp xếp công việc
  • Tâm trạng thay đổi thất thường, dễ cáu, hay nghi ngờ
  • Mất động lực, giảm khả năng tự chăm sóc
  1. Nguyên nhân thường gặp
  • Sa sút trí tuệ do Alzheimer (chiếm >60%)
  • Sa sút trí tuệ mạch máu (sau tai biến)
  • Bệnh Parkinson kèm sa sút
  • Thiếu vitamin (B12, folate), suy giáp, trầm cảm, lo âu
  • Tác dụng phụ của thuốc, rượu, chấn thương đầu

Một số nguyên nhân có thể phục hồi nếu điều trị kịp thời.

  1. Chẩn đoán và tầm soát trí nhớ
  • Khám thần kinh – tâm thần – tâm lý chuyên sâu
  • Thang điểm đánh giá trí nhớ (MMSE, MoCA, AD8...)
  • Chụp MRI não, xét nghiệm máu, đánh giá chuyển hóa
  • Tầm soát trầm cảm, lo âu đi kèm
  1. Điều trị và hỗ trợ

✅ Không chỉ dùng thuốc – điều trị đa mô thức:

  • Thuốc hỗ trợ nhận thức (Donepezil, Rivastigmine, Memantine...)
  • Hoạt động trí não: đọc sách, chơi cờ, học kỹ năng mới
  • Tập thể dục nhẹ, thiền, đi bộ, dưỡng sinh
  • Phục hồi trí nhớ – tâm lý trị liệu – âm nhạc trị liệu
  • Chăm sóc dinh dưỡng, giấc ngủ, giảm stress

Điều quan trọng là phát hiện sớm, can thiệp sớm, duy trì chức năng lâu dài.

  1. Vai trò của gia đình
  • Kiên nhẫn, đồng hành, hỗ trợ, không làm thay quá mức
  • Thiết lập lịch sinh hoạt đều đặn, môi trường an toàn
  • Ghi chú bằng giấy dán, bảng nhắc việc
  • Theo dõi tâm trạng, phòng ngừa té ngã, dinh dưỡng đầy đủ
  • Chia sẻ – tham gia nhóm hỗ trợ người chăm sóc nếu cần
  1. Tư vấn và theo dõi lâu dài
  • Tái khám định kỳ để đánh giá tiến triển
  • Cập nhật liệu pháp mới: kích thích nhận thức, can thiệp não bộ không xâm lấn (TMS, tDCS)
  • Lập kế hoạch chăm sóc từ sớm nếu bệnh tiến triển
Bài viết liên quan