THÔNG TIN CHO BỆNH NHÂN SA SÚT TRÍ TUỆ TRONG BỆNH PARKINSON

7 2025-05-04 13:52:50
Contents []

THÔNG TIN CHO BỆNH NHÂN

SA SÚT TRÍ TUỆ TRONG BỆNH PARKINSON

(Parkinson’s Disease Dementia – PDD)

  1. Sa sút trí tuệ trong bệnh Parkinson là gì?

Ở giai đoạn tiến triển, một số bệnh nhân Parkinson có thể xuất hiện suy giảm trí nhớ, chú ý, định hướng và khả năng xử lý thông tin, gọi là sa sút trí tuệ do bệnh Parkinson (PDD).

Khoảng 30–40% người bệnh Parkinson sẽ phát triển sa sút trí tuệ sau nhiều năm, thường xuất hiện sau các triệu chứng vận động ít nhất 1 năm.

  1. Biểu hiện thường gặp

 Suy giảm nhận thức:

  • Giảm khả năng tập trung, duy trì chú ý lâu
  • Quên việc mới xảy ra, khó sắp xếp hoặc lên kế hoạch
  • Chậm hiểu thông tin, phản ứng chậm trong hội thoại

 Rối loạn hành vi và cảm xúc:

  • Hay lo âu, trầm cảm, bồn chồn
  • Có thể ảo giác thị giác (thấy người, vật không có thật)
  • Dễ bị nhầm lẫn, mất định hướng thời gian – không gian

 Vận động đi kèm:

  • Đi lại chậm chạp, dễ té ngã
  • Đôi khi kèm run, đơ cứng hoặc nói nhỏ, khó nuốt
  1. Nguyên nhân
  • Do thoái hóa tế bào thần kinh lan rộng từ hạch nền sang vỏ não
  • Sự tích tụ bất thường của alpha-synuclein (thể Lewy)
  • Kết hợp với lão hóa, yếu tố mạch máu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ
  1. Phân biệt với các thể sa sút khác

PDD (Sa sút trong Parkinson)

DLB (Sa sút thể Lewy)

Khởi phát suy giảm vận động trước ≥1 năm

Suy giảm trí nhớ và ảo giác xuất hiện sớm

Hay gặp ở bệnh nhân Parkinson lâu năm

Hay gặp ở người cao tuổi có ảo giác sớm

Triệu chứng vận động thường rõ từ đầu

Triệu chứng vận động và nhận thức xuất hiện gần nhau
  1. Chẩn đoán như thế nào?
  • Khám thần kinh chuyên sâu
  • Đánh giá trí nhớ bằng thang điểm: MoCA, MMSE, CDR...
  • MRI sọ não: loại trừ các nguyên nhân khác
  • Theo dõi diễn biến hành vi, ảo giác, giấc ngủ, vận động
  1. Điều trị và hỗ trợ

 Mục tiêu:

  • Cải thiện nhận thức và kiểm soát hành vi
  • Tăng chất lượng sống cho cả bệnh nhân và người chăm sóc

Phác đồ thường bao gồm:

  • Thuốc hỗ trợ trí nhớ: Rivastigmine (FDA chấp thuận cho PDD), Donepezil
  • Điều chỉnh thuốc Parkinson để giảm tác dụng phụ (ảo giác, mê sảng)
  • Thuốc chống lo âu, chống trầm cảm nếu cần
  • Phục hồi chức năng nhận thức – giao tiếp – vận động nhẹ
  1. Vai trò của người thân và chăm sóc
  • Không la mắng, không tranh luận khi bệnh nhân nhầm lẫn
  • Giữ môi trường ổn định, an toàn, có nhắc nhở nhẹ nhàng
  • Hạn chế thay đổi đột ngột giờ giấc sinh hoạt
  • Theo dõi sát ảo giác, hành vi bất thường, an toàn khi đi lại – ăn uống
  1. Tiên lượng và theo dõi
  • Sa sút trí tuệ trong Parkinson tiến triển chậm nhưng rõ rệt, ảnh hưởng đến sinh hoạt và khả năng tự chăm sóc
  • Tái khám định kỳ 3–6 tháng để đánh giá đáp ứng điều trị
  • Hỗ trợ tinh thần, nghỉ ngơi, giao tiếp đơn giản, tập luyện nhẹ nhàng giúp duy trì chức năng lâu hơn

 

Bài viết liên quan