THÔNG TIN CHO BỆNH NHÂN SA SÚT TRÍ TUỆ MẠCH MÁU

6 2025-05-04 13:42:28
Contents []

THÔNG TIN CHO BỆNH NHÂN

SA SÚT TRÍ TUỆ MẠCH MÁU

(Vascular Dementia – VaD)

  1. Sa sút trí tuệ mạch máu là gì?

Sa sút trí tuệ mạch máu là tình trạng suy giảm trí nhớ, tư duy và khả năng sinh hoạt, xảy ra sau tổn thương mạch máu não như:

  • Đột quỵ (tai biến mạch máu não)
  • Nhồi máu não nhỏ lặp đi lặp lại
  • Tổn thương mạch máu nhỏ do tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu

Đây là dạng sa sút trí tuệ phổ biến thứ hai sau Alzheimer, thường xảy ra ở người lớn tuổi có bệnh tim mạch – chuyển hóa mạn tính.

  1. Dấu hiệu thường gặp

 Trí nhớ và nhận thức:

  • Quên gần đây, giảm khả năng tập trung, chú ý
  • Tính toán, sắp xếp công việc kém đi rõ rệt
  • Suy giảm khả năng lập kế hoạch, phản ứng chậm

‍♂️ Vận động và hành vi:

  • Chậm chạp, đi lại khó khăn, dễ té ngã
  • Hay cáu gắt, thay đổi cảm xúc nhanh, rối loạn kiểm soát hành vi
  • Có thể rối loạn tiểu tiện sớm

Các triệu chứng thường khởi phát rõ sau tai biến, hoặc tiến triển dần theo từng đợt nhỏ

  1. Phân biệt với Alzheimer

Vascular Dementia

Alzheimer

Có tiền sử đột quỵ, tăng huyết áp rõ ràng

Không nhất thiết có đột quỵ

Tiến triển theo nấc thang (sau mỗi cơn tai biến)

Tiến triển chậm, đều đặn

Rối loạn chú ý, lập kế hoạch nổi bật hơn

Quên trí nhớ gần nổi bật hơn

Hay kèm yếu liệt, đi lại khó khăn

Không yếu liệt trong giai đoạn sớm
  1. Chẩn đoán như thế nào?
  • Khám chuyên khoa Thần kinh
  • Thang điểm đánh giá trí nhớ, nhận thức: MoCA, MMSE, AD8, CDR
  • Chụp MRI hoặc CT sọ não: thấy tổn thương mạch máu não, ổ nhồi máu cũ
  • Đánh giá yếu tố nguy cơ: huyết áp, đường huyết, lipid máu, tim mạch
  1. Điều trị và hỗ trợ

✅ Mục tiêu:

  • Ngăn ngừa tổn thương mạch máu mới
  • Duy trì khả năng nhận thức – chức năng sinh hoạt
  • Cải thiện chất lượng sống và giảm gánh nặng chăm sóc

Điều trị gồm:

  • Kiểm soát chặt chẽ huyết áp, đường huyết, mỡ máu, tim mạch
  • Thuốc hỗ trợ trí nhớ (nếu cần): Donepezil, Memantine...
  • Phục hồi chức năng toàn diện: trí nhớ, vận động, ngôn ngữ
  • Tâm lý trị liệu, hoạt động nhóm, âm nhạc trị liệu
  1. Vai trò của gia đình
  • Tạo môi trường an toàn, lịch sinh hoạt đều đặn
  • Không la mắng khi người bệnh nhầm lẫn – hãy nhắc nhẹ nhàng
  • Giúp thực hiện hoạt động đơn giản hằng ngày
  • Khuyến khích vận động nhẹ, tập tư duy, ghi nhớ ngắn hạn
  1. Phòng ngừa tái phát và tiến triển nặng hơn
  • Uống thuốc đều theo đơn – tái khám đúng hẹn
  • Kiểm tra huyết áp – đường huyết mỗi ngày
  • Không hút thuốc – hạn chế rượu bia
  • Duy trì lối sống lành mạnh: ăn nhạt, ngủ đủ, giảm căng thẳng
  • Tập phục hồi vận động, trí nhớ có hướng dẫn

 

Bài viết liên quan